SUSUNAN KONSTITUEN FRASA
NAMA BAHASA MELAYU
Konstituen Frasa Nama dalam
tatabahasa Bahasa Melayu mengandungi aspek-aspek yang telah disusun secara
sistematik berdasarkan rumus-rumus tatabahasa bahasa Melayu :
·
Peraturan D-M (Hukum D-M)
·
Kekecualian Hukum D-M
·
Bilangan dan panggilan
Peraturan D – M (Hukum D - M)
Dalam tatabahasa bahasa
Melayu, D-M membawa maksud diterangkan (D) dan menerangkan
(M). Dalam peraturan ini, unsur yang diterangkan merupakan
unsur inti yang hadir pada kedudukan pertama dan unsur menerangkan merupakan
unsur penerang yang hadir pada kedudukan yang kedua.
Contoh :
Frasa Nama
|
|
Diterangkan (Inti)
|
Menerangkan (Penerang)
|
Askar
Budak
Pemain
Penarik
Penghantar
Pensyarah
Pakar
Doktor
|
Melayu
lelaki
boling
beca
wanita
psikologi
veterinar
|
Contoh-contoh lain:
- sos cili
(bukan cili sos)
- Restoran Ali ( bukan Ali Restoran)
- Kedai Makanan Rahim ( bukan Rahim Kedai
Makan / Kedai Makan Rahim)
- pisang goreng
(bukan goreng pisang)
-
kentang goreng ( bukan goreng kentang)
- cakera
padat (bukan padat cakera/compact disc)
- sup
kambing ( bukan kambing sup)
- nasi
goreng (bukan goreng nasi)
Kekecualian
Hukum D - M
Konsep
kekecualian wujud dalam kebanyakan bahasa di dunia bagai merasionalkan
penggunaan sistem bahasa yang sudah lazim dipakai secara mantap dalam
masyarakat pengguna bahasa. Hal yang demikian berlaku disebabkan oleh
kecenderungan pengguna bahasa menggunakan sistem bahasa lain bagi bahasa
sendiri , seperti sesetengan penguna bahasa
Melayu yang gemar menggunakan sistem bahasa Inggeris sebagai kayu ukur
berbahasa. Lama-kelamaan, keadan itu
menjadi perkara lazim dan terhasillah satu fenomena bahasa yang menyimpang dari rumus tatabahasa dalam
konteks hukum D - M.
Selain itu, kekecualian
hukum D - M juga wujud akibat kebiasaan dalam penggunaan, terutama
sekali yang melibatkan pada nama-nama jawatan. Kebiasaan ini mewujudkan
kelaziman yang semakin diterima penggunaannya dalam masyarakat pengguna bahasa.
Contoh:
Penerang (M)
|
Diterangkan (D)
|
Perdana
Ibu
Naib
Ketua
Timbalan
Naib
Pembantu
|
Menteri
Pejabat
Presiden
Hakim
Perdana
Menteri
Presiden
Penyelaras
|
Namun, hal ini tidak berlaku pada frasa menteri besar, menteri kanan, menteri
pengangkutan, imam besar, dan seumpamanya.
Contoh
penggunaan dalam ayat:
(12).
Perdana Menteri Malaysia yang pertama ialah YTM Tunku Abdul Rahman.
(13). Ibu
pejabat Kastam daerah Johor Bahru
dipindahkan ke Jalan Aman.
(14).
Ketua Hakim Negara telah bercuti selama dua hari.
(15).
Timbalan Perdana Menteri membuat lawatan kerja ke Syria.
(16).
Jawatan Naib Presiden disandang oleh Dato Hj. Mohd.Ali.
(17). Naib presiden yang baharu telah berucap dalam
majlis perasmian.
(18).
Pembantu penyeldik sedang membuat penganalisisan data kajian.
Bilangan dan Panggilan
Kata
bilangan yang berfungsi sebagai penerang dalam frasa nama boleh wujud di
hadapan katan nama inti. (Abdullah Hassan, 2006) Dalam konteks ini,
bilangan yang digunakan merujuk kepada unsur numerik yang menjadi penanda
kepada jumlah yang difokuskan dalam frasa.
Contoh :
lima ekor kuda
segolongan kecil peneroka
kelima-lima pendekar silat
sekumpulan penyelidik
segelintir pengundi
sejumlah wang
sebilangan besar pekerja
Contoh ayat:
(19) Lima ekor kuda telah dibeli oleh Haji Tahir.
(20). Segolongan kecil peneroka sudah menanam pokok
gaharu.
(21). Kelima-lima pendekar silat itu menunjukkan gaya
kepahlawanan.
(22). Sekumpulan penyelidik sudah mendapat elaun khas.
(23). Segelinitr pengundi pilihanraya dilihat
berlegar-legar di situ.
(24). Sejumlah wang yang besar diperlukan untuk kos
perubatan.
(25). Sebilangan besar pekerja sudah pulang ke
kampung.
Secara
lebih khusus, kata bilangan boleh dibahagikan kepada enam kumpulan berdasarkan
makna (Hashim Hj.Musa, 1993);
i. Kata bilangan tentu
ii.Kata bilangan tak tentu
iii.Kata bilangan
himpunan
iv.Kata bilangan pisahan
v.Kata bilangan pecahan; dan
vi.Kata bilangan tingkatan
Kata Bilangan Tentu
Kata
bilangan yang mendukung makna tentu yang menjurus kepada bilangan khusus
terdiri daripada angka yang boleh dilambangkan dengan simbol atau huruf abjad.
Contoh:
satu = 1 empat = IV
dua = 2 sepuluh
= X
Contoh ayat:
(26). Konvokesyen
ke-2 telah dilaksanakan pada hari semalam.
(27). Sukan Asia ke-XIV telah mencatat satu sejarah
kegemilangan atlet
Malaysia.
(28).
Dollah mendapat tempat ketiga dalam pertandingan nyanyian.
(29). Shakira mempunyai empat ekor anak kucing.
(30) Hang Tuah
memiliki dua ekor kuda putih .
Kata Bilangan Tak Tentu
Kata
bilangan yang merujuk kepada jumlah bilangan yang tidak khusus .
Contoh:
Segala, semua , banyak
,sedikit, beberapa, sekalian, sekelompok.
Contoh
ayat:
(31). Beberapa orang guru telah ditukarkan ke
sekolah pedalaman.
(32). Kegiatan gotong-royong itu disertai oleh semua
penduduk kampung.
(33). Segala bantuan yang diberikan oleh pihak sekolah
amat dihargai.
Kata Bilangan Himpunan
Kata
bilangan yang merujuk kepada jumlah bilangan yang terhimpun atau terkumpul.
Contoh:
berpuluh-puluh,
berbelas-belas, beratus-ratus, beribu-ribu, kedua-dua, kelima-lima, kesemua.
Contoh ayat:
(34). Berpuluh-puluh kenderaan tentera telah bergerak
ke sempadan negara.
(35). Kedua- dua peninju itu telah diberi penghargaan oleh pihak
persatuan.
(36). Kesemua mangsa banjir telah dipindahkan ke
tempat yang selamat.
Kata Bilangan Pisahan
Kata
bilangan jenis pisahan merujuk kepada unsur pemisahan dalam proses memerihalkan bilangan yang menjadi
dasar pokok pernyataan. Kata jenis ini juga adalah sejumlah perkataan yang
menyokong makna bilangan yang terasing.
Contoh:
masing-masing, setiap,
tiap-tiap
Contoh ayat:
(37).
Masing-masing ada pendapat yang tersendiri dalam isu pembangunan
sukan.
(38).
Setiap hari dilalui oleh Pak Malau dengan hati yang tabah.
(39).
Tiap-tiap pasukan mempunyai ketua yang dilantik oleh pihak pengurusan.
Kata Bilangan Pecahan
Kata bilangan jenis pisahan
merujuk kepada unsur pecahan atau pembahagian daripada jumlah keseluruhannya.
Contoh:
setengah,
separuh, sepertiga, segelintir, sebahagian
Contoh ayat:
(40). Setengah daripada kawasan ini adalah milik Tuan
Haji Ali.
(41). Sabar itu adalah separuh daripada iman.
(42). Sebahagian daripada ahli-ahli persatuan tidak
hadir.
Kata Bilangan Tingkatan
Kata
bilangan tingkatan merujuk kepada sejumlah perkataan yang mendukung makna taraf
tingkatan bilangan.
contoh:
pertama,
kedua, ketiga , keseribu.
contoh ayat:
(43). Gerai pertama menjadi perhatian pembeli.
(44). Dia mampu meraih tempat kedua sahaja dalam
pertandingan tersebut.
(45). Pengunjung keseribu akan diberi hadiah cepu
emas.
Panggilan / Kata Panggilan
Sementara
itu, konsep panggilan ( kata panggilan) merupakan unsur frasa nama yang hadir
sebelum kata nama inti ( Abdullah Hassan, 2008). Jenis-jenis kata
panggilan seperti Tuan, Puan , Tunku, Tun, Haji,
Datuk dan seumpamanya lazim digunakan sebelum kata nama inti.
Kata panggilan merupakan satu sistem yang digunakan dalam bahasa Melayu bagi
tujuan penghormatan, pengiktirafan ataupun penentuan identiti secara lebih
khusus.
Contoh:
Datuk Maharaja Lela Profesor Ungku Aziz
Datuk Sagor Tunku Kamalia
Haji Abdul Rahman Limbong Syed Zain
Barakbah
Tuan Adam Sharifah
Mona Alsagoff
Puan Mastura Chong Tan Sri Malik
Kamal
Contoh ayat :
(46). Datuk Maharaja Lela ialah seorang pejuang yang
menentang Inggeris di
Perak.
(47).Profesor Ungku Aziz merupakan seorang pencetus idea
penubuhan tabung
pengurusan
haji di Malaysia.
(48). Datuk Sagor harus diingati sebagai seorang
pahlawan.
No comments:
Post a Comment